þriðjudagur, nóvember 13, 2007

Óendanlegur ósennileiki tilverunnar


Tilvist Guðs verður hvorki sönnuð né afsönnuð með rökum. Það er fullreynt. Sannfærðustu trúmenn hafa ekki getað kveðið efasemdarraddir endanlega í kútinn og hörðustu trúleysingjar hafa þurft að sætta sig við þá niðurstöðu að Guð sé „kannski til“. Að vísu kjósa þeir yfirleitt orðalagið að hann sé „næstum því örugglega ekki til“, sem er auðvitað það sama. Tilvist Guðs brýtur m. ö. o. ekki í bága við grundvallarlögmál rökfræðinnar, hún er bara óendanlega ósennileg.
Annað sem er óendanlega ósennilegt er heimurinn. Alheimsfræðingar ná eiginlega ekki upp í það hve ólíklegt það er að miklihvellur skyldi leiða hann af sér. Væri þyngdaraflið brotabroti meira hefði allt hrunið saman aftur á augabragði, brotabroti minna og enginn samruni efnis hefði getað átt sér stað. Fleiri breytur þurfa að vera svo hárréttar að ekki má skeika nema brotabroti af hundraðshluta til að grunnforsendur efnisheimsins bresti.
Sömuleiðis er lífið á jörðinni óendanlega ósennilegt. Til að geta fóstrað líf þarf reikistjarna að vera í hárréttri fjarlægð frá hárréttri tegund af stjörnu. Ef við værum ögn nær sólinni eða fjær væri jörðin lífvana auðn, annað hvort heit sem víti eða helfrosin. Jörðin sjálf þarf ennfremur að vera af hárréttri gerð, bráðin að innan til að tryggja lofthjúp sem vörn gegn bráðdrepandi geimgeislun, og úr hárréttum efnum í hárréttum hlutföllum. Jafnvel tunglið þarf að vera af hárréttri stærð og massa til að tryggja stöðugan möndulsnúning. Enn höfum við ekki fundið aðra reikistjörnu sem uppfyllir þessi skilyrði. Ekkert annað en gríðarlöng halarófa fjarskalega ósennilegra tilviljana í heims- og jarðsögunni gera tilvist okkar mögulega. Þessu má líkja við að kasta upp teningi með milljörðum milljarða hliða, veðja aleigunni á að ein ákveðin komi upp og vinna!
Í raun er lífið, alheimurinn og það allt svo óendanlega ósennilegt að hver röklega þenkjandi maður myndi afskrifa þann möguleika samstundis ef hann væri ekki svo óheppinn að vakna á hverjum morgni til þessa raunveruleika, umvafinn af og órjúfanlega innifalinn í þessum efnisheimi. Það er því ekki laust við að maður fái það á tilfinninguna að einhver hafi haft hönd í bagga, að útkoman sé „fixuð“. Hver gæti staðið fyrir slíku?

14 ummæli:

Nafnlaus sagði...

Hvaða alheimsfræðinga ertu að vitna í?

Þórunn Gréta sagði...

Maður endar ekki setningu á forsetningu.

spritti sagði...

Og svo þegar öllu er á botninn hvolft þá þurfum við ekki að vera til. Hverju breytir fyrir alheiminnþað hvort við séum eða séum ekki ?

Nafnlaus sagði...

Þarna var villa hjá mér og þú leiðréttir. Ég þakka fyrir.

En hvað með að svara þessari einföldu litlu spurningu minni?

Davíð Þór sagði...

Bakþankar eru nákvæmlega það og ekkert annað ... þankar. Þeir eru ekki ritverk sem ætlað er að standast vísindalega grandskoðun heldur aðeins örstutt pæling. Þeir eru innan við 350 orð, ekki nógu langir til að kryfja neitt til mergjar. Þeim er hent upp og skilað inn án mikillar yfirlegu.
Ég biðst afsökunar á að hafa ekki svarað þér samdægurs, Óli Gneisti, það var ekki illa meint. Ég hef nóg að gera í skólanum og heimalærdómnum og vinnunum auk einkalífsins. Ég hef því ekki tíma til að fletta því nákvæmlega upp í hvaða alheimsfræðinga ég var að vísa og þaðan af síður til að standa aftur í rökræðum við þig og skoðanabræður þína um eðli og meinta tilvist guðdómsins.
Sömuleiðis sé ég að við eigum það sameiginlegt að geta orðið hált á forsetningunum. Hefði ég haft tíma til að liggja betur yfir textanum eða ætlað honum að standast akademíska rýni hefði ég orðað þessa hugsun, sem þú hnýtur um, öðruvísi. Sennilega hefði ég notað forsetningasambandið "utan um" fremur en "upp í" eða sagt eitthvað á borð við "eiga fullt í fangi með að skilja" (hefði plássið leyft það). Þá á ég einfaldlega við að erfitt er að meðtaka (ná "utan um/upp í/skilja") tölfræði sem byggir á líkunum einn á móti tíu í áttugasta til nítugasta veldi – þær eru handan mannlegs (alltjent míns) skilnings – hvað þá að einhverjum efnaferlum (sem ég kann ekki að skýra nánar og skil ekki sjálfur) megi ekki skeika um einn hundraðasta úr prósenti til að forsendur efnisheimsins hrynji. Þú getur flett þessu upp sjálfur ef þú mátt vera að, ég er að glugga í bók sem heitir "A Short History of Nearly Everything" og er eftir Bill Bryson. Hann getur áreiðanlega heimilda.
Ég biðst velvirðingar á ónákvæmninni, það var alls ekki ætlun mín að gera öllum alheimsfræðingum upp aðdáun eða trú á skapara eða sköpunarafli, hafi einhver lesið það út úr þessum vangaveltum ... því það er allt og sumt sem þetta er – vangaveltur.

Nafnlaus sagði...

Hvort tilvist Gvuðs verður sönnuð eða afsönnuð með rökum, fer eftir því hvernig þú skilgreinir Gvuð. Ef hann er siðferðisvera sem er í senn almáttug og algóð, þá þarftu ekki að skoða heiminn gaumgæfilega til að komast að þeirri rökréttu niðurstöðu að hann sé ekki til. Ef hann er "bara einhver góð orka" þá er hann augljóslega til. T.d. í formi svissnesks konfektmola.

Nafnlaus sagði...

Eva.

Hvernig færðu það út að ef Guð er siðferðisvera sem sé í senn álmáttug og algóð, þá sé hann augljóslega ekki til?

Nafnlaus sagði...

Gott að lesa pælingarnar þínar. Þær eru fræðandi og hugvekjandi og það nægir mér. Nánari pælingar um þær stunda ég í einrúmi.

Kv.
olgabjort.com

Haukur sagði...

Rosalega flottur pistill, Richard Dawkins talar einmitt um þetta í "the god delusion" og eiga þið það báðir það sameiginlegt að finnast þetta magnað sem þetta er. Hins vegar komist þið að mismunandi niðurstöðu um guðlegt inngrip en það skiptir svo sem ekki miklu.
Mér finnst skemmtileg seinasta spurningin í pistlinum, og einhverstaðar í mér finnst mér gaman að trúa því að það sé kannski einhver, frekar þá eitthvað sem stendur fyrir slíku. Hins vegar finnst mér aldrei líklegt að Guð Abrahams gæti verið hann.

Varríus sagði...

Það þarf kjark til að gera athugasemd við að enda setningu á forsetningu eftir hina hroðalega fyndnu auglýsingu Thule - og vinar míns Sævars sem skrifaði handritið.

Til hamingju með það Þórunn.

Annars er ég bara að nota þessa leið til að óska Davíð til hamingju með aldeilis glæsilegt kvæði um Jónas H. í Herðubreið.

Til hamingju með það Davíð.

einarsg sagði...

...Einnig mætti segja sem svo að líkurnar á því að lífið sé bara tilviljun, séu álíka miklar og þegar hrærivél væri tekin í sundur í sett í þvottabala og einhver reyndi svo að hrista hann nógu lengi þangað til að hrærivélin(fyrir hreina tilviljun) myndi hrökkva saman aftur - hlut fyrir hlut og skrúfu fyrir skrúfu. Líkurnar á því eru akkúrat engar.

Haukur sagði...

Er það? Eru þær engar?
Því ef þær eru segjum einn á móti biljón triljón (geðveikt há tala) og gefðu þér síðan endanlausan tíma...

Alda Berglind sagði...

"Í raun er lífið, alheimurinn og það allt svo óendanlega ósennilegt að hver röklega þenkjandi maður myndi afskrifa þann möguleika samstundis..."

-En svo eru aðrir röklega þenkjandi alheimsfræðingar sem vilja meina að lífið á jörðinni sé svo "óendanlega ósennilegt" að það séu a.m.k. til 15 x 10 ( í 14. veldi) aðrir hnettir - nákvæmlega eins og okkar hnöttur.
(What we believe but cannot prove: Todays leading thinkers on science in the age of certainty. Ritstýrt af John Brockman)

Ég efast líka um að það séu margir vísindamenn, frekar en fólk sem trúir á "intelligence design" („fixaða“ útkomu) sem trúi á "chance" í sköpun heimsins enda hefur "Natural Selection" ekkert með "chance" að gera. Ég vísa til kaflans "Irreducible Complexity", bls. 144 í "The God Delusion" eftir Richard Dawkins... og biðst velvirðingar á öllum þessum enskuslettum...

Takk fyrir mig.

Bestu kveðjur, Alda.

einarsg sagði...

Svo er annað sem fólk virðist ekki átta sig á: Sköpun og þróun eru nákvæmlega sami hluturinn - þó fólk skipti sér í 2 fylkingar á bak við þetta.

Alltaf þótt það skrítið. Tökum dæmi: Er Boeing þota sköpun eða þróun? Svar: hún er bæði. Fyrst verður til hugmynd um eitthvað sem gæti flogið svo er sú hugmynd tekin og þróuð áfram með allskyns breytingum þannig að upp úr stendur "fullsköpuð" þota dagsins í dag.

ATH. Hugmynd er forsenda sköpunar - sköpunin sjálf er síðan það ferli sem hluturinn (eða lífveran) fer í gegnum til þess að fá sitt "endanlega" útlit...