Það er hollt og gott að stunda gagnrýna sjálfsskoðun. Sumir líta að vísu á hana sem veikleikamerki af því maður beinir einmitt sjónum sínum að veikleikum sínum. En í raun ber það vott um áræði og kjark að þora að finna sök hjá sjálfum sér og reyna að skilja hverju maður þarf að breyta til að vegna betur. Gagnrýnin sjálfsskoðun er í raun alger forsenda framfara.
Hins vegar er ekkert skrýtið að sumum standi stuggur af gagnrýninni sjálfsskoðun. Við hana kemur nefnilega eitt og annað í ljós sem miklu þægilegra er að vita ekki af. Það er mjög sársaukafullt að vera sviptur hinni ljúfu lífslygi. Það er til dæmis ekki næstum því jafnmikið vesen að lifa í þeirri trú að vinurinn sem fór í meðferð hafi verið miklu verr á vegi staddur en maður sjálfur, eins og að viðurkenna að maður hafi enga stjórn á lífi sínu. Auðvitað er miklu þægilegra að trúa því að maður sé rúinn trausti út af slúðri, baktali og kjaftagangi í skinhelgu pakki sem upphefur sjálft sig á manns kostnað, heldur en að horfast í augu við að manni sé einfaldlega ekki treystandi og að „skinhelga pakkið“ sé bara að ræða sín á milli um það sem öllum má vera ljóst. Það er miklu auðveldara að kenna öðrum um allt sem miður fer en að gangast við sjálfum sér.
Því er ég nú að velta þessu fyrir mér að nýlega flutti formaður Samfylkingarinnar flokksmönnum sínum ávarp sem töluvert áræði þurfti til að flytja, ávarp sem að nokkru leyti einkenndist af gagnrýninni sjálfsskoðun. Þar gerðust þau undur og stórmerki að íslenskur stjórnmálaflokkur reyndi að gangast við vandamálum sínum í stað þess að kenna ímynduðu „einelti“ um þau, eins og aðrir stjórnmálaflokkar gera um þessar mundir.
Það kom mér hins vegar ekki á óvart að heyra Sjálfstæðismenn hæða þennan kjark, enda myndu þeir lenda í miklum vandræðum ef sjálfsgagnrýni yrði lenska í hérlendri pólitík og þeir þyrftu að leika þetta eftir. Nýleg yfirlýsing formanns Sjálfstæðisflokksins um að „heppilegra“ hefði verið að míga ekki á stjórnarskrá lýðveldisins þegar innrásin í Írak var studd á forsendum sem ekki dugðu ríkisstjórn neins siðaðs ríkis í heiminum til að vera sama sinnis, er nefnilega það sem kemst næst því að flokkast undir einhvers konar sjálfsgagnrýni þar á bæ.
Hins vegar er ekkert skrýtið að sumum standi stuggur af gagnrýninni sjálfsskoðun. Við hana kemur nefnilega eitt og annað í ljós sem miklu þægilegra er að vita ekki af. Það er mjög sársaukafullt að vera sviptur hinni ljúfu lífslygi. Það er til dæmis ekki næstum því jafnmikið vesen að lifa í þeirri trú að vinurinn sem fór í meðferð hafi verið miklu verr á vegi staddur en maður sjálfur, eins og að viðurkenna að maður hafi enga stjórn á lífi sínu. Auðvitað er miklu þægilegra að trúa því að maður sé rúinn trausti út af slúðri, baktali og kjaftagangi í skinhelgu pakki sem upphefur sjálft sig á manns kostnað, heldur en að horfast í augu við að manni sé einfaldlega ekki treystandi og að „skinhelga pakkið“ sé bara að ræða sín á milli um það sem öllum má vera ljóst. Það er miklu auðveldara að kenna öðrum um allt sem miður fer en að gangast við sjálfum sér.
Því er ég nú að velta þessu fyrir mér að nýlega flutti formaður Samfylkingarinnar flokksmönnum sínum ávarp sem töluvert áræði þurfti til að flytja, ávarp sem að nokkru leyti einkenndist af gagnrýninni sjálfsskoðun. Þar gerðust þau undur og stórmerki að íslenskur stjórnmálaflokkur reyndi að gangast við vandamálum sínum í stað þess að kenna ímynduðu „einelti“ um þau, eins og aðrir stjórnmálaflokkar gera um þessar mundir.
Það kom mér hins vegar ekki á óvart að heyra Sjálfstæðismenn hæða þennan kjark, enda myndu þeir lenda í miklum vandræðum ef sjálfsgagnrýni yrði lenska í hérlendri pólitík og þeir þyrftu að leika þetta eftir. Nýleg yfirlýsing formanns Sjálfstæðisflokksins um að „heppilegra“ hefði verið að míga ekki á stjórnarskrá lýðveldisins þegar innrásin í Írak var studd á forsendum sem ekki dugðu ríkisstjórn neins siðaðs ríkis í heiminum til að vera sama sinnis, er nefnilega það sem kemst næst því að flokkast undir einhvers konar sjálfsgagnrýni þar á bæ.
(Bakþankar í Fréttablaðinu 10. desember 2006)
2 ummæli:
Í útgáfu MM á bókinni Jólin koma eftir Jóhannes úr Kötlum er nafnið skrifað með erri Stekkjarstaur kom fyrstur. Á mbl.is í dag er hann hins vegar skráður án errs. http://mbl.is/mm/frettir/frett.html?nid=1241095
Kveðja Sáfi
Forvitnileg manneskja sem nær þeim fókus að líta á kjarnann. Vissi að það var ástæða fyrir Vestmannaeyja för okkar:)
Hlýjar kveðjur
Díana
Skrifa ummæli