mánudagur, mars 30, 2009

Iðrun og yfirbót

Það er gott og blessað að biðjast afsökunar. Þegar manni hefur orðið það á að skaða einhvern eða meiða af gáleysi hlýtur það að vera forsenda þess að um heilt geti gróið á ný. Aftur á móti er algerlega ófullnægjandi að láta þar við sitja. Iðrun er góðra gjalda verð, en aðeins ef yfirbót fylgir í kjölfarið.
Ef einhver myndi ræna mig eða skemma eitthvað fyrir mér þætti mér vissulega ágætt að fá afsökunarbeiðni þegar og ef hann sæi að sér. En afsökunarbeiðnin ein og sér myndi ekki gera neitt fyrir mig nema hvað ég fengi það kannski á tifinninguna að viðkomandi væri þess albúinn að bæta fyrir brot sitt og mér liði eilítið betur. Þegar á liði og yfirbótin léti á sér standa væri hins vegar sennilegt að mér þætti þessi afsökunarbeiðni einber hræsni og tilgerð, siðferðileg sjálfsfróun til að auðvelda honum, ekki mér, að lifa með því sem hann gerði mér.
Ef við þetta bættist að viðkomandi sæi fram á dóm fyrir það sem hann gerði mér, dóm sem fyrirgefning mín og vitnisburður um einlæga eftirsjá hans gæti mildað, kynni jafnvel að læðast að mér sá grunur að hugur fylgdi ekki máli. Þá þætti mér líklega einsýnt að afsökunarbeiðinin hefði þjónað þeim tilgangi einum að hjálpa honum að sleppa við afleiðingar gjörða sinna, ekki að bæta mér neinn skaða.
Sumt tjón verður aldrei að fullu bætt. Þó er hægt að fyrirgefa þeim sem veldur því ef maður sér einlæga viðleitni til að bæta ráð sitt hjá viðkomandi, að orð hans og hegðun bendi til þess að hann hafi séð að sér, lært af mistökum sínum og muni ekki endurtaka þau. Þá gæti yfirbótin einfaldlega falist í því að horfast í augu við afleiðingar gjörða sinna og taka þeim, undbragða- og bætiflákalaust.
Nú þegar loksins hefur borist einhver vísir að afsökunarbeiðni frá Sjálfstæðisflokknum, hálfu ári eftir að vitfirrt fjármálastjórn hans lagði íslenskt efnahagslíf í eyði, en kortéri fyrir kosningar, er kannski við hæfi að þjóðin hafi þetta í huga. Hvernig iðrun er lýst með því að ekkert hafi verið við stefnuna að athuga, vandamálið hafi verið einstaklingarnir sem framfylgdu henni? Er þá ekki eini lærdómurinn sem dreginn hefur verið af mistökunum sá að skipta þurfi um fólk, ekki stefnu eða stíl? Hefur slíkur flokkur bætt ráð sitt? Hvar er yfirbótin?

2 ummæli:

Unknown sagði...

Sérstaklega gagnslausar eru afsökunarbeiðnir sem fela í sér stærri sök einhvers annars. Afsakanirnar sem klappað var fyrir á föstudaginn er sambærileg við þetta:

1.
"Eftir áralangt samband okkar Jófríður, þá sé ég bara eftir einum hlut, og bið þig afsökunnar á því að hafa ekki komið í veg fyrir að ÞÚ hafir alltaf fengið að kaupa 98 oktana bensín á bílinn, ég hefði átt að koma í veg fyrir það, fyrirgefðu."

2.
"Þegar ég horfi aftur, þá sé ég að það var algjörlega rangt hjá mér að láta undan þeim sem vildu þetta, mig langaði að standa mig vel, og ég óska þess að ég hefði gera það sem ég ætlaði mér allan tímann"

Mér finnst ekki vera nokkurt gagn af svona afsökunum, þetta er algjört mælskubragð, og á sama tíma og Geir þykist biðja sjálfstæðisflokkinn afsökunnar, þá varpar hann ábyrgðinni yfir á einhvern annan. Þvílík yfirbót.

Ronald Guðnason sagði...

Þáttur í iðrunarferlinu er að bæta fyrir skaða sinn, glæp eða miska, t.d. að skila stolnum hlut, byggja upp það sem eyðilagt var, leggja sannleikann á borðið ef logið var o.s.frv.

Það er satt Davíð, svona stutt "sorrí" er bara ekki nóg, þótt góð og gild byrjun sé.

Kveðja, Ronald