þriðjudagur, október 28, 2008

Hörmungar

Fyrir nokkrum árum átti ég afar eftirminnilegt spjall við gamla frænku mína. Við ræddum haustið 1918 og atburði þess, en þá var hún nýskriðin af barnsaldri. Þetta haust gekk á með einhverjum mestu frosthörkum í manna minnum. Þá var húsakostur landsmanna mun lakari en nú. Heilu fjölskyldurnar hírðust í þröngum kytrum þar sem einangrun var bágborin og hitaveita var auðvitað með öllu óþekkt.
Þetta haust geisaði spænska veikin. Hún lagðist þungt á Íslendinga. Þegar verst lét voru tveir af hverjum þremur Reykvíkingum rúmfastir. Öll lyf kláruðust, athafnalíf lamaðist og jafnvel samskipti við útlönd féllu niður. Erfitt var að anna líkflutningum og gripið var til þess ráðs að jarða fólk í fjöldagrafreit. Tæplega 500 Íslendingar dóu í spænsku veikinni, þar af 258 í Reykjavík. Þá er ekki tekið tillit til fósturláta sem töluvert var um.
Ég vissi um spænsku veikina því ég hafði lesið um hana. Það sem sló mig var að hún skyldi ekki heyra sögunni til, heldur vera lifandi fólki í fersku minni. Ég hafði ekki gert mér grein fyrir því hve stutt var í raun síðan og hve lífsskilyrðum þjóðarinnar hefur fleygt fram á ekki lengri tíma en tæpum mannsaldri.
Fleiri hörmungar hafa dunið á Íslendingum síðan þá. Þjóðin fór ekki varhluta af blóðtöku seinni heimsstyrjaldarinnar, en hún kostaði ríflega 200 Íslendinga lífið. Árið 1995 var þjóðarsorg þegar 34 Íslendingar létu lífið í tveimur snjóflóðum. Sá harmur er engum gleymdur.
Haustið 2008 kom síðan kreppa. Fullt af fólki tapaði miklum peningum og margir misstu vinnuna. Í umræðunni hafa einhverjir leyft sér að kalla þetta mestu hörmungar sem dunið hafa á þjóðinni. Ég er hins vegar ansi hræddur um að frænku minni sálugri þætti lítið til þessara þrenginga koma. Hvar eru líkin? Hvar eru fjöldagrafirnar?
Ástæðulaust er að gera lítið úr þeim erfiðleikum sem við stöndum núna frammi fyrir. En við höfum séð það svartara. Gleymum ekki að við erum rík þjóð með góðan húsakost, hátt menntunarstig og gnægð náttúrulegra auðlinda. Mér finnst því að við ættum að sýna þeim fjölmörgu Íslendingum, sem misstu annað og meira en peninga í þeim raunverulegu hörmungum sem dunið hafa á þjóðinni, þá virðingu að gæta tungu okkar þegar við börmum okkur yfir blankheitum.
Bakþankar í Fréttablaðinu 26. október 2008

6 ummæli:

Nafnlaus sagði...

HÚRRA FYRIR DAVÍÐ ÞÓR!! þegar maðurinn minn las þetta í blaðinu þá varð honum að orði að það sé EINS gott að allir landsmenn lesi þennan pistil!

Nafnlaus sagði...

Rétt hjá þér.

Nafnlaus sagði...

Nákvæmlega!

spritti sagði...

Mér datt nákvæmlega þetta í hug þegar ég heyrði um Þessar "mestu" mestu hörmungar Íslands. Ég held nú að afar mínir heitnir sem misstu báðir nána fjölskyldumeðlimi úr spænsku veikinni myndu hrista höfuðið ef þeir myndu heyra svona tal. Mestu hörmungarnar fyrir þjóðfélagið gætu mögulega orðið þær að við yrðum að gefa okkur ESB á vald. Það er svipað og þegar við gáfum okkur Normönnum á vald þarna á sínum tíma.

Þórunn Gréta sagði...

... sem er samt ekki verra en að horfa á eftir mannslífi!

Nafnlaus sagði...

Ég er mest hissa á hvað ég heyri fáa tala í sama dúr og þú gerir núna.
Elín Kjartansdóttir