Veldi tilfinninganna

Í síðustu viku heyrði ég mætan mann fullyrða að vitræn umræða um trúmál sé í skötulíki á Íslandi, fólk geri ekki annað en að „skiptast á tilfinningum“. Mér þóttu þetta stór orð, því í mínum huga er trú fyrst og fremst tilfinning en ekki niðurstaða fræðilegrar rökleiðslu. Hvernig er hægt að gera lítið úr mikilvægi trúartilfinningarinnar?
Þetta kvöld var ný auglýsing fyrir þriðju kynslóð farsíma frumsýnd – eins og eftir pöntun – og þá áttaði ég mig á því hvað átt var við. Í kjölfarið kepptust menn nefnilega við að lýsa því hvað þeim „fannst“ um auglýsinguna, hvort hún særði „trúartilfinningu“ þeirra eða ekki. Jafnvel fulltrúar kirkjunnar tjáðu sig um auglýsinguna út frá tilfinningum sínum, en engri þeirra fjölmörgu áhugaverðu pælinga sem hún býður upp á, nánast eins og þeir hafi útskrifast úr Háskóla Íslands sem tilfinningaverur en ekki sem fræðimenn.
Það gildir nefnilega einu hvað séra eða herra Pétri eða Páli „finnst“. Á Íslandi rúmast 300.000 misólíkar tilfinningar til trúar og kristni. Sem betur fer búum við í landi þar sem hver og einn hefur rétt til að finnast það sem honum sýnist. Það er jafnfráleitt að miða tjáningarfrelsið við tilfinningalíf kirkjunnar manna og að miða það við mitt, mömmu eða Jóa í hinum endanum. Þeirra tilfinningar eru hvorki réttmætari né merkilegri en mínar, mömmu eða Jóa. Tilfinningar þeirra gefa þeim enga sérstöðu. Hins vegar eiga þeir að búa yfir þekkingu sem hvorki ég, mamma né Jói í hinum endanum höfum. Hvernig væri að miðla okkur frekar af henni?
Hverju hefði símtalið breytt? Vissi Jesús þetta ekki fyrir? Langaði hann til að ganga út í opinn dauðann? Af hverju er hann reiðubúinn til þess? Fyrir hvað fórnaði hann sér? Sannleikann? Mannkynið? Af hverju er Júdas að segja brandara? Svíkur hann Jesú fyrir peningana eða til að koma sér í mjúkinn hjá þotuliðinu? Var það guðleg forsjón að Síminn skyldi líka fara flatt á því að skipta við Júdas og auglýsa Krist sem viðskiptavin samkeppnisaðilans? Hverju ert þú reiðubúinn til að fórna fyrir sannleikann? En fyrir vinsældir? Hverja ert þú reiðubúinn til að svíkja fyrir velþóknun yfirvaldsins?
Mikill guðfræðingur er Jón Gnarr.
Hvar eru hinir?

Bakþankar í Fréttablaðinu 16. 9. 2007