Ef ég segðist ekki endilega vilja hafa svefnherbergið mitt hvítt þætti mér óeðlilegt að fá viðbrögðin: „Heldurðu að dökkappelsínugult sé skárra, lúðinn þinn?“ Samt væru þau í stíl við pólitíska umræðu unglingsára minna. Ég er nefnilega kominn á fimmtugsaldur og ólst upp við að þjóðin væri klofin í afstöðunni til hersins. Ég var herstöðvarandstæðingur. Viðbrögðin við mínum málflutningi voru býsna gjarna: „Heldurðu að það væri betra að hafa Rússana hérna?“ Rétt eins og í leikriti alheimsstjórnmálanna væru aðeins tvö hlutverk, Rússadindilsins og Kanamellunnar, og Íslendingar þyrftu að hafa vit á að velja það illskárra, þetta með nælonsokkana og litasjónvarpið. Það væri enginn þriðji kostur.
Svo kom pönkið. Ég var afar ginkeyptur fyrir hugmyndafræði pönksins: „Fuck the system“. Eiginlega gekk hún bara út á að rústa kerfinu án þess að hafa einhverjar háleitar hugmyndir um hvað átti að koma í staðinn. Það eina sem pönkið boðaði var í raun rjúkandi rústir ríkjandi ástands. Það þýddi ekkert að segja við pönkara: „Heldurðu að eitthvað annað sýstem væri skárra?“ Þá væri hið nýja sýstem nefnilega strax orðið hið ríkjandi sýstem og þarafleiðandi kerfið sem pönkið vildi fokka.
Ég hef leyft mér að gagnrýna kerfi. Ég hef bent á að hvert það stjórnkerfi sem neyði þegnana til örbirgðar, hvaða nafni sem það nefnist, sé brotlegt við mannréttindi, réttinn til mannlegrar reisnar og boðlegs lífs. Það gildir einu hvort maður býr við lýðræði, einræði, auðræði, guðræði, harðræði eða jafnvel gerræði ef maður fæðist til lamandi fátæktar sem engin leið er út úr. Ég hef nefnt borðleggjandi dæmi um að kapítalísk samfélög séu sums staðar sliguð af efnahagslegu og félagslegu óréttlæti. Þetta hafa sumir skilið sem svo að það sé mín skoðun að ríkisstyrktur landbúnaður, kommúnísk hagstjórn og gott ef ekki einokunarverslun líka, sé það eina sem tryggt geti hagsæld alþýðunnar. Þetta finnst mér í stíl við að halda að þar sem mér finnst hvítt ljótt hljóti ég að vera að spá í dökkappelsínugult.
Hvað vil ég þá í staðinn? Ég er ekki viss, en rjúkandi rústir ríkjandi ástands yrði strax framför.
Bakþankar í Fréttablaðinu 15. apríl 2007
Svo kom pönkið. Ég var afar ginkeyptur fyrir hugmyndafræði pönksins: „Fuck the system“. Eiginlega gekk hún bara út á að rústa kerfinu án þess að hafa einhverjar háleitar hugmyndir um hvað átti að koma í staðinn. Það eina sem pönkið boðaði var í raun rjúkandi rústir ríkjandi ástands. Það þýddi ekkert að segja við pönkara: „Heldurðu að eitthvað annað sýstem væri skárra?“ Þá væri hið nýja sýstem nefnilega strax orðið hið ríkjandi sýstem og þarafleiðandi kerfið sem pönkið vildi fokka.
Ég hef leyft mér að gagnrýna kerfi. Ég hef bent á að hvert það stjórnkerfi sem neyði þegnana til örbirgðar, hvaða nafni sem það nefnist, sé brotlegt við mannréttindi, réttinn til mannlegrar reisnar og boðlegs lífs. Það gildir einu hvort maður býr við lýðræði, einræði, auðræði, guðræði, harðræði eða jafnvel gerræði ef maður fæðist til lamandi fátæktar sem engin leið er út úr. Ég hef nefnt borðleggjandi dæmi um að kapítalísk samfélög séu sums staðar sliguð af efnahagslegu og félagslegu óréttlæti. Þetta hafa sumir skilið sem svo að það sé mín skoðun að ríkisstyrktur landbúnaður, kommúnísk hagstjórn og gott ef ekki einokunarverslun líka, sé það eina sem tryggt geti hagsæld alþýðunnar. Þetta finnst mér í stíl við að halda að þar sem mér finnst hvítt ljótt hljóti ég að vera að spá í dökkappelsínugult.
Hvað vil ég þá í staðinn? Ég er ekki viss, en rjúkandi rústir ríkjandi ástands yrði strax framför.
Bakþankar í Fréttablaðinu 15. apríl 2007
Engin ummæli:
Skrifa ummæli